به راستي صدمات و آسيب‏هايي كه بر اثر دوري از حقيقت در طول تاريخ بر بشريت وارد شده و فكر و فرهنگ اصيل آن را تخريب و تحريف و منحرف ساخته، از ناحيه‌ي هيچ چيزي نرسيده است13.

قرآن‌كريم بر دو عنصر اساسي در تكوين بدعت‌ها و عقايد نادرست و خرافي تأكيد مي‌ورزد:
يكي پندار انسان كه تنظيم اين‌گونه باورها را به عهده دارد؛ ديگري هواي نفس بشر كه به پاسداري آن‌ها مي‌پردازد. اين‌كه هرگونه بدعت و باور خرافي و نادرست و غيرعقلاني محصول فعاليت وهم و پندار انسان‌ها است، نيازمند توضيح نمي‌باشد؛ امّا پاسداري هواي نفس از اين خرافات، توضيحي مختصر مي‌طلبد.
هنگامي كه فكر و فرهنگ از نسلي به نسل ديگر منتقل مي‌شود و در محيط زندگي و پرورش انسان رواج يافته و مقبوليت مي‌يابد، انسان‌ها آن فكر و فرهنگ را جزئي از شخصيت خود پنداشته و مانند خودشان به آن فرهنگ و فكر دل مي‌بندند. همين دل‌بستگي، مايه‌ي قوت و مقبوليت آن فرهنگ شده، هرگونه مخالفت با آن به منزله‌ي حمله و هجوم به شخصيت و حريم حرمت پيروان آن مي‌گردد.
تاريخ بشر بيشتر با همين حال و هوا سپري شده و مي‌شود. اگر با دقت وضع گذشته و حال انسان‌ها را بررسي كنيم، در همه‌جا با واقعيتي تلخ و اسف‌انگيز، روبه‌رو خواهيم شد كه قرآن‌كريم در توصيف آن وضع، بيان ظريفي دارد:« كُلُّ حِزبٍ بِمَا لَدَيهِم فَرِحُونَ 14»
اين فرح و دل‌خوشي، چيزي است بسيار بالاتر از پذيرش يك باور و آيين؛ همين دل‌خوشي‌ ناشي از هواي

صفحات: 1· 2· 3· 4· 5· 6