مقدمه
همیشه غم اندوه از دست دادن تاج ایران در آذربایجان، حقارتی را بر غیرت دینی و ملی آزاد مردان این خطه، چون تیغی در گلومانده دچار رنج دائمی کرده است.

این درد اکنون دویست سال است که نسل به نسل مانند زخم کهنه‌ا‌‌ی که مرحمی برای التیام آن در طول زمان پیدا نشده است، همچنان به اعماق وجود هر آذربایجانی چه آن سوی ارس، چه این سوی ارس؛ مانند نیشتر می‌سوزاند.شیعیانی غیور دین‌دار هرچه مقاومت کردند و برای حفظ دین و وطن، خون دادند تا ناموسشان را از چپاول دشمنان دورکنند، ولی در برابر بی‌لیاقتی شاهان قاجار با یک امضاء خائنانه سرنوشتشان بگونه‌ای دیگر رقم خورد.

نتیجه امضاهای ننگین با عهد نامه‌های گلستان و ترکمانچای، ملتی را حدود یک قرن به اسارت دولت مسیحی تزار و بعد از سقوط تزار در زندانی به وسعت یک قاره با دیوار آهنین به مدت یک صدسال محروم کرده است. محرومیت از دینداری، آزادگی، تاریخ گذشته و منابع دینی با خط و زبان مادری و هویت مسلمانی‌شان و هرچه که از دین و ایران اسلامی نشانه‌ای داشت.

بیشترین آسیب در این تهاجم و اشغال متوجه زنان و دختران شیعه شد. زنان باحیا و عفاف که در برخی از روستاهای آذربایجان با روسری‌های بزرگ بخشی از صورتشان (به نام یاشماخ)پوشیده بود.

اولین هدفی که در این اسارت، دشمنان نشانه گرفتند، حجاب زنان بود.آن‌ها به ظرفیت انسان سازی زنان و توانایی در تربیت خانواده و اثرگذاری آنان اطلاع داشتند، و از سویی برای بی غیرت کردن مردان؛ نیازمند برهنگی زنان بودند.

بر همین اساس بسیاری از زنان بعد از منع حجاب خانه نشین شدند. دومین تیرشان تغییر الفبا بود تا کسی نتواند به متون دینی و تاریخی دسترسی داشته باشد. برای این اشغال باید حافظه تاریخی و گذشته متعالی یک ملت فراموش می‌شد تا بتوانند هویت شیعیان را تغییر دهند.

بسیاری از زنانی عفیفی که حاضر به برداشتن حجاب نشدند در این راه به شهادت رسیدند. عده‌ای نیز برای بدست آوردن پول و مقام داوطلبانه چادر سوزاندن تا برای بی‌عفتی دیگران الگو شوند.

ملتی که به علت کشتار و خفقان مجبور به تقیه شدند تا بتوانند دین و آئین تشیع را زنده نگهدارند، با از دست دادن منابع دینی و تغییر الفبا و شهادت علمای بزرگ و مراجع تقلید، تخریب مساجد و سوزاندن قرآن‌ها؛ موفق به انتقال دین به نسل های بعد از خود نشدند؛ دین ستیزان کمونیست هم با شدت بر آتش آموزه‌های ضد دینی افروختند. نسلی را به ظاهر مطابق میل خود پروراندند.

در حالیکه فطرت باطنیشان همچون آتش زیرخاکستر فروزان، منتظر نسیمی بودند تا خاکستر را کنار بزند. با نسیم روح بخش انقلاب اسلامی ایران و پیش‌بینی فروپاشی کمونیستی توسط حضرت روح الله خمینی«ره» و سرانجام فروپاشی ایده کمونیزم و فرورفتن در زباله‌دان تاریخ، آزادی نسبی برای ابراز دین و دینداری در جمهوری آذربایجان شروع شده است که فصلی جدید را پیش روی شیعیان دلسوخته روشن کرده است، و مرحمی برای زخم کهنه‌ی دویست ساله شده است.

جوانه‌های امید که روز بروز در آذربایجان در حال رشد و شکوفایی است، بسیار امیدآفرین و نوید آینده‌ای با زنان فرهنگ ساز و تمدن ساز با فرزندانی غیور را در همان اسارت‌گاه بدتر از دوره کمونیست‌ها تربیت نمایند.