«وماذرالکم فی الارض مختلفا الوانه ان فی ذلک لایةلقوم یذکرون»13نحل
منیز آنچه برایتان در زمین آفریده و رنگهای آن مختلف است برای گروهی که اندرز پذیرند عبرتهاست.
کلمه «ذرأ»به معنای خلق کردن است واختلاف الوان معادن و سایر مرکبات عنصریه ای است که از زمین خلق کرده است و بشر از آن منتفع می شود وبعید نیست که اختلاف الوان کنایه از اختلاف نوعی باشد و در آن صورت آیه مورد بحث قریب معانی با آیه « وَفِى ٱلْأَرْضِ قِطَعٌۭ مُّتَجَٰوِرَٰتٌۭ وَجَنَّٰتٌۭ مِّنْ أَعْنَٰبٍۢ وَزَرْعٌۭ وَنَخِيلٌۭ صِنْوَانٌۭ وَغَيْرُ صِنْوَانٍۢ يُسْقَىٰ بِمَآءٍۢ وَٰحِدٍۢ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَىٰ بَعْضٍۢ فِى ٱلْأُكُلِ ۚ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍۢ لِّقَوْمٍۢ يَعْقِلُونَ» رعد 4
خواهد بود که در سابق بیان استدلال با این آیه گذشت و اختلاف الوان آنچه که در زمین خلق کرده و گیاهان و درختان و میوه ها امری است که با آن می توان بر وحدانیت و یکتایی خدا در ربوبیت استدلال کرد و چون امر واجب است لذا فرموده لآیه و نفرموده لآیات.
و این سه قسم احتجاج است که یکی به مردم متفکر و یکی به اشخاص متعقل و سومی به افراد متذکر نسبت داده شده است وجهتش این است که:اول از مقدمات ساده ای ترکیب یافته که در استفاده و نتیجه گرفتن از آن صرف تفکر کافی است.
دوم:مرکب از مقدمات علمی است که فهم آن جز برای دانشمند انی که از اوضاع اجرام آسمانی و اسراربا خبرند میسر نیست.، تنها کسی از آن حجت نتیجه می گیرد که حرکات و انتقالات اجرام آسمانی و آثار آن حرکات را می داند.
سوم:ی هم مرکب از مقدمات کلی و فلسفی است که تنها کسانی از آن می توانند نتیجه را گرفته و با آن وحدانیت خدا را در ربوبیت اثبات کنند که متذکر احکام کلی وجود بااشند، مثلا بدانند که عالمی که همواره در دگرگونی است لابد و ناچار احتیاج به ماده دارد و بداند که واجب است تمامی اختلافاتی که در مواد هست باید منتهی به غیر ماده شودريا، عامل دیگری لازم است که این ماده را به هزاران صورت در آورد.تفسیر ترجمه المیزان ج 12 ض 296